راهنمای هم خط کردن تلسکوپ برای مبتدی‌ها

هم خط کردن تلسکوپ شکستی نیوتنی آسان است، ولی چرا در ابتدا کار سختی به‌ نظر می‌رسد؟ اگر از گوگل کمک بگیرید و هر چیزی را که پیدا کردید چند بار بخوانید، قطعا در دریایی از اطلاعات گم خواهید شد. بعضی از آن‌ها به‌ شدت فنی و بعضی حتی متناقض هستند. گاهی واقعا هرچه کمتر، بهتر.   

بسیاری از راهنماهای هم خط کردن تلسکوپ سرشار از جزئیات گیج‌کننده هستند، زیرا با در نظر گرفتن افراد مبتدی نوشته نمی‌شوند. آن‌ها معمولا برای کاربران حرفه‌ای تلسکوپ که به جزئیات نحوه کار دستگاه خود علاقه‌مند هستند، نوشته می‌شوند.

چگونه راهنمای بیش ‌از حد پیچیده را تشخیص دهیم؟ ساده‌ترین روش این است که اگر مرحله اول گونیا کردن فوکوسر است، مسیر سختی را در پیش دارید. هم خط کردن تلسکوپ مثل کارهایی است که برای نگهداری از ماشین انجام می‌دهید. هر چند وقت یک‌بار باید روغن را عوض کرده و باد لاستیک را تنظیم کنید تا ماشین درست کار کند.

این کارها برای برخی حکم سرگرمی را دارد. آن‌ها ترجیح می‌دهند روز تعطیل را زیر کاپوت ماشین بگذرانند و صرفا از ور رفتن با قطعه‌های مختلف آن لذت می‌برند. در رابطه با تلسکوپ، هم خط سازی ممکن است به نوعی ور رفتن تبدیل شود که لزومی ندارد. بیشتر وقت‌ها هم خط کردن یک یا دو دقیقه بیشتر زمان نمی‌برد. بنابراین اگر به‌ تازگی تلسکوپ خریده‌اید و دستورالعمل‌های آن برایتان گیج‌کننده است، ادامه مقاله را بخوانید تا راحت‌ترین روش تنظیم و راه‌اندازی آن را یاد بگیرید.

هم خط کردن چیست؟

تلسکوپ بازتابی ظاهر پیچیده‌ای دارد ولی در واقع فقط از سه بخش اپتیکی تشکیل شده است: آینه اصلی (که معمولا آینه اولیه نامیده می‌شود)، یک آینه کوچک و صاف نزدیک بالای لوله (معروف به آینه مورب یا ثانویه) و چشمی بزرگنمایی که به داخل آن نگاه می‌کنید.

نکته جالب این است که فقط چشمی و آینه اصلی اجزای اپتیکی فعال هستند. آینه ثانویه صرفا یک قطعه شیشه بازتابنده است. این نکته مهمی است که بعدا باید در نظر بگیرید. وقتی تلسکوپ را هم خط می‌کنیم، چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم؟ پاسخ ساده است: مطمئن شویم که چشمی با مرکز آینه اصلی و آینه اصلی با مرکز چشمی منطبق است.

این اولین کاری است که باید برای تراز کردن تلسکوپ‌تان انجام دهید و وقتی آن را یاد بگیرید، به‌ ندرت بیشتر از یک یا دو دقیقه طول می‌کشد. در واقع بیشتر شب‌ها اصلا لازم نیست کاری انجام دهید، فقط باید مطمئن شوید که همه چیز سر جایش است.

قبل از هر چیز، به ابزار مناسب نیاز دارید. به‌ طور خلاصه، یک درپوش هم خط سازی ساده، مثل درپوش تلسکوپ، کارتان را راه می‌اندازد. سپس باید مطمئن شوید که مرکز آینه اصلی تلسکوپ به نحوی مشخص شده است. از جلوی تلسکوپ به انتهای لوله نگاه کنید. آیا یک حلقه کاغذی کوچک روی آینه می‌بینید؟ اگر نه، خودتان باید یکی را در مرکز آینه قرار دهید.

چگونه تلسکوپ را هم خط سازی کنیم؟

هم خط سازی یک فرایند سه مرحله‌ای است. مرحله اول تراز کردن آینه اولیه و مرحله دوم تنظیم آینه ثانویه است. در نهایت، در مرحله سوم باید هم‌ترازی آینه اولیه را دقیق‌تر تنظیم کنید. بیشتر شب‌ها فقط باید مرحله سوم را انجام دهید. اگر همه این کارها را برای اولین بار انجام می‌دهید، قطعا بهتر است چند بار در طول روز تمرین کنید. همه چیز در تاریکی کمی پیچیده‌تر است.

مرحله اول: هم خط سازی اولیه

درپوش هم خط سازی را در فوکوسر قرار دهید و از درون آن نگاه کنید. سعی کنید تمام قسمت‌های نشان‌داده‌شده در تصویر زیر را شناسایی کنید.

اگر خوش‌شانس باشید، همه چیز کاملا صاف و تنظیم‌شده به‌ نظر می‌رسد ولی به احتمال زیاد چیزی شبیه تصویر زیر خواهید دید.

اگر به درون درپوش هم خط سازی نگاه کنید، می‌بینید که سطح زیرین آن در آینه اصلی منعکس شده است. به انعکاس حفره کوچک درپوش روی آینه اصلی دقت کنید که مثل نقطه‌ای سیاه به‌ نظر می‌رسد. شیب آینه اصلی را با چرخاندن پیچ‌های هم خط سازی تنظیم کنید تا نقطه سیاه در مرکز دونات کاغذی قرار گیرد.

در تلسکوپ‌های بزرگ‌تر، بهتر است فرد دیگری پیچ‌ها را بچرخاند و شما تغییرات را زیر نظر داشته باشید. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که با چرخاندن دو پیچ از سه پیچی که پشت آینه قرار دارند، می‌توانید نقطه سیاه را روی مرکز حلقه کاغذی تنظیم کنید. وقتی فقط با دو پیچ سروکار داشته باشید، کار کمی ساده‌تر خواهد بود.

بسته به اینکه کمک دارید یا نه، این کار یک یا دو دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد. برای اینکه متوجه شوید هر پیچ چه کاری انجام می‌دهد، از روش آزمون و خطا استفاده کنید. یکی از پیچ‌ها را بچرخانید. آیا نقطه را به مرکز حلقه نزدیک می‌کند؟ اگر بله، آن را بیشتر بچرخانید. اگر نه، آن را به‌ سمت مخالف بچرخانید یا یکی دیگر را امتحان کنید. اگر آهسته و با قاعده پیش بروید، بالاخره موفق می‌شوید.

مرحله دوم: تراز کردن آینه ثانویه

اگر مرحله اول را درست انجام داده باشید، شاید نیازی به مراحل بعدی نداشته باشید. با این‌ حال بهتر است مطمئن شوید که آینه ثانویه تلسکوپ نیز درست تنظیم شده است.

حتی اگر تلسکوپ را طوری هم خط سازی کرده باشید که چشمی منطبق با مرکز آینه اصلی و آینه اصلی منطبق با مرکز چشمی باشد (کاری که در مرحله اول انجام دادید)، باز هم باید مطمئن شوید که آینه ثانویه ۱۰۰درصد نور آینه اولیه را به چشمی منتقل می‌کند.

دوباره از سوراخ درپوش نگاه کنید و این بار تمرکزتان را روی دایره دور آینه اصلی و لبه بیرونی آینه ثانویه بگذارید. برای اینکه آن‌ها را راحت‌تر تشخیص دهید، یک تکه کاغذ را داخل لوله، پشت آینه ثانویه و مقابل فوکوسر بچسبانید.

آیا آینه اصلی در مرکز آینه ثانویه قرار دارد؟ در بیشتر تلسکوپ‌های نو، آینه ثانویه درست تنظیم شده است. اگر دستگاه شما اینطور نبود، باید تشخیص دهید که آینه ثانویه را به کدام جهت حرکت دهید. بیشتر نگهدارنده‌های آینه ثانویه تنظیمات گیج‌کننده‎‌ای دارند و به‌ همین دلیل تراز کردن این آینه صاف کار سختی به‌ نظر می‌رسد.

واقعیت این است که فقط باید با سه حرکت کار کنید. می‌توانید آینه ثانویه را در لوله تلسکوپ عقب و جلو ببرید، آن را نسبت به فوکوسر بچرخانید یا شیب آن را تغییر دهید.

 اولین کاری که باید انجام دهید این است که میزان دقیق عقب یا جلو بردن آینه ثانویه را پیدا کنید. از متر یا خط‌کش برای اندازه‌گیری فاصله سر لوله تلسکوپ تا مرکز فوکوسر استفاده کنید. فاصله سر لوله تا مرکز آینه ثانویه هم باید همین‌ قدر باشد.

ساده‌ترین راه برای پیدا کردن مرکز آینه ثانویه این است که این نقطه را پشت نگهدارنده با مداد علامت بزنید. با شل‌کردن پیچ مرکزی بزرگ عنکبوتی می‌توانید آینه ثانویه را عقب و جلو ببرید. اگر نمی‌توانید این کار را کاملا دقیق انجام دهید، نگران نباشید. چند میلی‌متر جلوتر یا عقب‌تر اشکالی ندارد.

اگر هم حوصله ندارید آن را دستکاری کنید، می‌توانید آن را به حال خود رها کنید و فرض کنید در کارخانه درست تنظیم شده است. بعد نوبت چرخاندن آینه است. از دهانه تلسکوپ به درون آن نگاه کنید و مطمئن شوید که آینه ثانویه به سمت فوکوسر قرار گرفته است. در آخر باید شیب را طوری تنظیم کنید که لبه بیرونی آینه اصلی با لبه بیرونی آینه ثانویه هم‌مرکز باشد. این کار معمولا با آچار آلن کوچک یا پیچ‌گوشتی انجام می‌شود.  

مجددا اگر نگهدارنده آینه ثانویه سه پیچ تنظیم دارد، سعی کنید فقط با دو پیچ کار کنید. ابتدا فوکوسر را کاملا داخل ببرید و وقتی به هم‌خطی نزدیک شدید، آن را به‌تدریج بیرون بکشید تا لبه آینه اصلی با لبه آینه ثانویه مماس شود.

به خاطر داشته باشید که اگرچه تنظیم کردن آینه ثانویه پیچیده‌ترین بخش هم‌خط‌سازی است، کمترین اهمیت را دارد. تا زمانی که کل آینه اصلی را در ثانویه ببینید، همه چیز خوب است. در بعضی از تلسکوپ‌ها، شاید چند سال نیازی به دستکاری آینه ثانویه نداشته باشید. یادتان باشد که این فقط یک تکه شیشه صاف و بدون قدرت نوری است و تنها کاری که می‌کند این است که نور را از آینه اصلی به سمت لوله منحرف می‌کند.

مرحله سوم: تراز کردن مجدد آینه اصلی

اگر با آینه ثانویه حسابی دست و پنجه نرم کرده‌اید، به احتمال زیاد باید آینه اصلی را هرچند خیلی کم، دوباره تنظیم کنید. دوباره مرحله اول را تکرار کنید. وقتی مرحله سوم را تکمیل کردید، با خیال راحت از تلسکوپ استفاده کنید و مطمئن باشید که بهترین تصویری را که می‌تواند ارائه می‌کند.

توضیحات در مورد محصول تلسکوپ دابسونی 10 اینچ سلسترون سری StarSense Explorer

• تلسکوپ خود را به راحتی و با کمک موبایل به سمت اجرام آسمان شب هدایت کنید
• تلسکوپ بازتابی با دهانه بزرگ 254 میلی‌متری و فاصله کانونی 1200 میلی‌متر
• با توانایی رسیدن به حداکثر بزرگنمایی 508 برابر
• گردآوری نور بسیار بالا – 1320 برابر چشم انسان و 57 درصد بیشتر از مدل 8 اینچ
• با آینه بزرگ سهمی شکل آلومینیوم-کوارتز Radiant Aluminum Quartz  با پوشش انحصاری XLT
• کیفیت اُپتیکی بالا – تصاویری بسیار روشن و شفاف بویژه در رصد ماه و سیارات
• دارای جوینده نقطه قرمز (در صورتی که نخواهید از هدایتگر موبایل استفاده کنید)
• فوکوسر بسیار دقیق و نرم کریفورد با قابلیت نصب چشمی‌های ۲ اینچ و ۱.۲۵ اینچ
• دارای محل نصب گوشی هوشمند (موبایل)
• مقر بسیار مستحکم دابسونی سمتی‌-ارتفاعی با  حرکت و کنترل بسیار نرم و روان
• دارای دستگیره حمل آسان برای لوله تلسکوپ و پایه دابسونی
• ایده آل برای رصد ماه و سیارات منظومه شمسی و مناسب اجرام اعماق آسمان
• نصب و راه اندازه بسیار سریع و آسان
• در هرجا که باشید اپلیکیشن StarSense Explorer  تلسکوپ شما را به سوی هدف هدایت می‌کند
•  اپلیکیشن StarSense Explorer قابل نصب و اجرا روی  اندروید 7 و بالاتر یا iphone 6  و بالاتر

آماده تجربه‌ای جدید با تلسکـوپ هستید؟ با قابلیت‌های گوشی موبایل خود آسمان شب را رصد کنید. با تلسکوپ‌های جدید 8 و 10 اینچی دابسونی سری StarSense Explorer شرکت سلسترون. تلسکـوپ‌هایی با دهانه بزرگ که ارتباط شما با آسمان شب را بسیار بهتر خواهند کرد.

با تکنولوژی جدید و انحصاری تلسکوپ‌های سری StarSense Explorer نیازی به آموزش ندارید و به راحتی می‌توانید مکان سیاره‌ها، ستاره‌های دوتایی، خوشه‌های ستاره‌ای، سحابی‌ها و کهشکان‌ها و سایر اجرام را پیدا کنید و البته همه اینها در همان شب اول رصد اماکن پذیر است.

تکنولوژیStarSense Explorer در کنار دهانه بزرگ در  این تلسکـوپ‌ها باعث می‌شود تا تصاویری بسیار روشن با جزئیات بسیار خوب داشته باشید این تلسکـوپ‌های بازتابی دارای آینه‌های بزرگ سهمی شکل  با پوشش XLT برای افزایش روشنایی و وضوح تصویر بالا هستند. تلسکـوپ‌ها روی پایه‌های بسیار مستحکم دابسونی قرار دارند، پایه‌ها، پیچ تنظیم برای بالانس ارتفاع تلسکـوپ دارند و همچنین بلبرینگ تفلونی برای چرخش نرم دارند.

استفاده از تلسکـوپ‌های دابسونی «اِستارسنس» بسیار راحت است. ابتدا، گوشی موبایل را در جای مخصوص آن قرار دهید  و بعد اپلیکیشن StarSense Explorer را جرا کنید. برخلاف سایر اپلیکیشن‌های نجومی،  اپلیکیش «استارسنس» از دوربین موبایل شما برای تشخیص آسمان شب و موقعیت اجرام آن بهره می‌برد‎ و با تلسکوپ شما کاملا هم‌خط می‌شود به این ترتیب موقعیت دقیق اجرام را در آسمان شب پیدا می‌کند.

دستورالعملی بسیار ساده را انجام می‌دهید و بلافاصله اپلیکیشن فهرستی از اجرام قابل مشاهده در آسمان شب را ایجاد می‌کند یک جرم آسمانی را از این فهرست انتخاب کنید و با توجه به جهتی که صفحه نمایش نشان می‌دهد، تلسکـوپ را  بچرخانید. درحالیکه تلسکـوپ را به سمت هدف حرکت می‌دهید اپلیکیشن موقعیت جدید را مرتبا به روزرسانی می‌کند وقتی دایره هدف‌گیری به رنگ سبز تغییر کرد هدف شما آماده رصد از پشت چشمی است.

اپلیکیشن  «STARSENSE EXPLORER»در هر جایی از جهان کار می‌کند نیازی نیست تا گوشی شما آنتن داشته باشد برای همین چه در حیاط خانه خود باشید یا در جایی دور از شهر آسمان شب در اختیار شما است تا درون آن اکتشاف کنید.

ویژگی های کلیدی تلسکوپ‌های دابسونی سلسترون سری StarSense Explorer :

 *قابلیت کنترل با موبایل و اپلیکیشن*: استفاده از فناوری منحصربفرد و برنده جوایز جهانی  StarSense همراه با اپلیکیشن  مربوطه برای تعیین مکان اجرام آسمانی در زمان واقعی.

*آینه اولیه سهمی شکل ۱۰ اینچی*:آینه بزرگ ۱۰ اینچی (۲۵۰ میلی‌متری) با قابلیت جمع آوری نور و پوشش انحصاری XLT شرکت سلسترون با کمترین پراکندگی نوری باعث رسیدن به وضوح تصویر استثنایی می‌شود.

*پایه مستحکم به سبک دابسونی*: مجهز به بلبرینگ های با قطر بالا و با حرکت و کنترل بسیار نرم و روان.

*لوازم جانبی کاربردی و کامل*: شامل چشمی 25 میلی متری Plössl، فوکوس کننده 2 اینچی کریفورد، داک تلفن هوشمند StarSense و موارد دیگر برای رصدهایی آموزنده و لذت بخش.

چه فردی مبتدی اما جدی باشید و یا یک ستاره شناس باتجربه، تلسکـوپ دابسونی Celestron StarSense Explorer 10 ابزاری کاربرپسند است که رصدهایی دقیق ارائه می دهد. آینه ۲۵۰ میلیمتری بزرگ آن تضمین می کند که هرچه بیشتر درون اجرام آسمان شب بروید شگفتی‌های بیشتری کشف خواهید کرد.

*آسمان شب را به شکلی متفاوت از گذشته تجربه کنید*: با تکنولوژی جدید و کارآمد StarSense Explorer  جداول و نقشه‌های پیچیده اجرام آسمانی و یا برنامه‌ و اپلیکیشن‌های کامپیوتری نه چندان دقیق به چیزهایی مربوط به گذشته تبدیل می شوند. این تلسکـوپ را راه اندازی کنید و در عرض چند دقیقه، با اطمینان در آسمان حرکت خواهید کرد. این برنامه به طور خودکار لیستی از اجرام قابل مشاهده در حال حاضر را ایجاد می کند و به شما امکان می دهد سیارات، سحابی ها، کهکشان ها، خوشه های ستاره ای و ستاره های دوتایی را به راحتی مشاهده کنید.

*طراحی شده برای راحتی و قابلیت حمل*: با وچود اندازه بزرگ، طراحی تلسکوپ به گونه‌ای است که امکان تنظیمات دقیق و فوکوس دقیق را فراهم می کند و این اطمینان را به شما می دهد که بیشترین بهره را از ساعات رصدی خود ببرید. با وجود آینه بزرگ، تلسکوپ همچنان قابل حمل است و به شما امکان می دهد آن را به مناطقی با آسمان تاریک ببرید تا مناظری شگفت داشته باشید.

*عصر جدید تلسکـوپ‌های دابسونی*: شرکت سلسترون با تلسکـوپ‌های سری StarSense Explorer در واقع عصر جدیدی را در تلسکـوپ‌های دابسونی اعلام کرد و آنها را دوباره اختراع کرد. شرکت سلسترون سادگی یک دابسونی کلاسیک را با فناوری پیشرفته ترکیب کرده است. مانند این است که راهنمای تور شخصی خود را در آسمان شب داشته باشید که آماده است تا از باشکوه ترین اسرار جهان پرده برداری کند.

پرسش و پاسخ

چرا هم خط کردن ضروری است؟

اگر کارتی را مقابل آینه اصلی تلسکوپ‌تان نگه دارید بدون اینکه نور ورودی را مسدود کنید، تصویری را روی آن کارت خواهید دید که از آینه اصلی منعکس شده است. با نزدیک و دور کردن کارت از آینه، نقطه‌ای را پیدا می‌کنید که واضح‌ترین تصویر را از هر چیزی که آینه به‌ سمت آن باشد نشان می‌دهد.

جایی که این تصویر در آن قرار دارد، صفحه کانونی نامیده می‌شود. مشکل این است که آینه تلسکوپ شما واضح‌ترین تصاویر خود را فقط در مرکز صفحه کانونی تولید می‌کند. بنابراین باید مطمئن شوید که همان بخش از تصویر را با چشمی بزرگنمایی می‌کنید.

اگر چشمی را کمی از مرکز صفحه کانونی منحرف کنید، تصویر تاحدودی به‌ دلیل یک خطای اپتیکال ناخوشایند به نام کما تار می‌شود. در نتیجه جزئیات کمتری را می‌بینید. به نحوی که کمربندهای مشتری ممکن است ناپدید شوند، تشخیص دهانه‌های کوچک ماه سخت خواهد بود و ستاره‌های دوتایی به‌‌ صورت یک نقطه نورانی به‌ نظر می‌رسند. به‌ همین دلیل باید تلسکوپ را هم‌خط‌سازی کنید تا مطمئن شوید که از بهترین بخش صفحه کانونی استفاده می‌کنید.

تراز کردن آینه ثانویه چقدر ضروری است؟

اگر آینه ثانویه را طوری تنظیم کرده‌اید که لبه بیرونی آینه اصلی با آن متحدالمرکز است، به‌اندازه کافی آن را تراز کرده‌اید. در واقع به بیان دقیق‌تر، آینه ثانویه واقعا روی هم‌خط‌سازی اثر نمی‌گذارد و موقعیت آن فقط بر روشنایی صفحه کانونی تاثیرگذار است.

آیا هم‌خط‌کننده‌های لیزری مفید هستند؟

هیچ نیازی به آن ندارید. هم خط کننده لیزری در دست یک مبتدی ممکن است به‌ جای کمک، اوضاع را بدتر کند. وقتی هم خط سازی را با استفاده از درپوش ساده یاد گرفتید، در صورت تمایل می‌توانید سراغ چشمی Cheshire بروید. بعد، اگر واقعا دلتان خواست، هم خط کننده لیزری بگیرید. واقعا نیازی به آن نخواهید داشت ولی برخی نمی‌توانند در برابر نورهای روشن مقاومت کنند.

آیا باید فوکوسر را کج کنیم؟

این یک تصور غلط رایج است که فوکوسر برای هم خط کردن کامل باید کج شود. فوکوسر کج‌شده هیچ اثری روی کیفیت تصویر نخواهد داشت. فوکوسری که خیلی کج شده باشد ممکن است الگوی روشنایی صفحه کانونی را خیلی نامحسوس تغییر دهد، به‌ طوری که تشخیص بصری آن غیرممکن باشد. اگر از مراحلی که توضیح دادیم پیروی کنید، اپتیک تلسکوپ شما کاملا تراز خواهد شد.

نتیجه

اگر مراحلی را که در مقاله عنوان شد را به خوبی رعایت کنید و دست انجام دهید به راحتی می توانید تلسکـوپ خود را هم خط کنید. در زمان خرید تلسکوپ نیز می توانید یک هم خط کننده هم سفارش دهید تا کارتان آسان تر شود. خرید تلسکوپ و هم خط کننده در سایت موسسه طبیعت آسمان شب با بهترین قیمت و کیفیت در دسترس شماست.

توضیحات بیشتر : تلسکوپ ، خرید تلسکوپ، دوربین تک چشمی، خرید دوربین تک چشمی، آسمان نما، میکروسکوپ، خرید دوربین شکاری، خرید میکروسکوپ، تلسکوپ دانش آموزی، دوربین شکاری، میکروسکوپ دانش آموزی

منبع: سایت موسسه طبیعت آسمان شب و راهنمای هم خط کردن تلسکوپ برای مبتدی‌ها